อยากรู้ไหม? นมแม่มาจากไหน
             หลายท่านอาจจะรู้สึกว่าทำไมต้องบอกกล่าวเรื่องนมแม่บ่อย ๆ นั่นเป็นเพราะนมแม่เป็นอาหารมหัศจรรย์สำหรับลูกน้อยจริง ในเมื่อนมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับลูก และนมแม่ก็กลั่นมาจากเลือดในร่างกายแม่ ดังนั้น อาหารที่แม่รับประทานเข้าไปย่อมแปรเปลี่ยนเป็นน้ำนม เราจึงต้องให้ความสำคัญกับ
อาหารสำหรับคุณแม่กันอย่างเต็มที่
 
ก่อนอื่นเรามารู้จักกระบวนสร้างน้ำนมกันก่อนค่ะ
             เมื่อเริ่มตั้งครรภ์ได้ 8 สัปดาห์ เต้านมจะเริ่มมีการเปลี่ยนแปลง คือ ที่ลานหัวนมจะใหญ่และสีเข้มขึ้น หัวนมจะใหญ่และสีเข้มขึ้น หัวนมอาจจะตั้งขึ้น เต้านมแข็งและตึง จากนั้นจะค่อย ๆ ขยายขนาดออก ซึ่งเต้านมใหญ่หรือเล็กนั้นขึ้นอยู่กับไขมันในเต้านม ฉะนั้นจึงไม่เกี่ยวกับการมีน้ำนมว่าจะมีปริมาณมากหรือน้อย ซึ่งขึ้นอยู่กับจำนวนต่อมน้ำนมภายในเต้านมมากกว่า
             เมื่อตั้งครรภ์ในช่วง 2 – 3 เดือนสุดท้ายก่อนครบกำหนดการคลอด ฮอร์โมนโปรแลคตินจะมีระดับสูงขึ้น ซึ่งฮอร์โมนตัวนี้เป็นตัวการสำคัญในการผลิตน้ำนม แต่ไม่เกี่ยวกับการไหลของน้ำนม ซึ่งน้ำนมจะไหลออกมาได้ดี ต้องมีขึ้นร่วมกับการดูดของลูกน้อย ซึ่งเราจะเรียกว่า Reflex 5 อย่าง
 
เมื่อลูกดูดนมจากเต้าแม่จะเกิดผลดังนี้
1.  ทำให้ร่างกายหลั่งโปรแลคตินเพิ่มขึ้น
2.  มีการหลั่งออกซิโทซินจากต่อมพิทูอิทารี ซึ่งมีผลทำให้น้ำนมเคลื่อนที่จากถุงน้ำนมมายังท่อน้ำนมแล้วมาที่ลานหัวนม จากนั้นน้ำนมก็จะไหลเข้าปากลูก และฮอร์โมนนี้ทำให้มดลูกหดตัว ช่วยให้มดลูกเข้าอู่เร็วอีกทางหนึ่งด้วยค่ะ ดังนั้น ยิ่งให้ลูกดูดนมแม่มากเพียงพอต่อความ
3 อย่างจากลูก
1.  ลูกอ้าปากหาหัวนม (searching)
2.  ลูกดูด (Sucking)
3.  ลูกกลืนน้ำนม (swallowing)
 
Reflex 2 อย่างจากแม่
4.  prolactin reflex (เป็น reflex จากร่างกาย) ยิ่งลูกดูดมาก ร่างกายก็จะหลั่งโปรแลคตินมาก ทำให้มีการผลิตน้ำนมมากขึ้น
5.  oxytocin reflex (เป็น reflex จากจิตใจแม่) ถ้าแม่มีอารมณ์ดี ไม่เครียด จะยิ่งทำให้การไหลของน้ำนมเป็นไปด้วยดี
ต้องการของลูกเท่าไหร่ น้ำนมแม่ก็จะถูกผลิตออกมาเรื่อย ๆ อย่างสม่ำเสมอ และเพียงพอต่อความต้องการของลูก ทั้งนี้คุณแม่ต้องรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ รวมถึงการทำจิตใจให้ปลอดโปร่ง ไม่มีความเครียด เพื่อส่งเสริมการหลั่งน้ำนมให้ดียิ่งขึ้น


             อาหารที่เชื่อว่ามีสรรพคุณในการเพิ่มน้ำนมนั้นเป็นอาหารที่มีรสร้อน เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วจะทำให้ร่างกายอบอุ่น เลือดไหลเวียนดีขึ้น ทำให้น้ำนมมากขึ้นตาม เช่น หัวปลี, ใบกะเพรากุยช่าย, กานพลู, มะละกอสุก, ขิง, ใบแมงลัก   พืชผักชนิดต่าง ๆ ที่กล่าวมา สังเกตให้ดี ๆ จะเห็นว่า พืชผักที่คนโบราณบอกให้รับประทานเพื่อเรียกน้ำนมนั้น ส่วนใหญ่มีฤทธิ์ให้ความร้อนแก่ร่างกาย ช่วยให้เลือดหมุนเวียนได้ดี ช่วยขับลมในกระเพาะ ช่วยทำให้ระบบการย่อยอาหารเป็นไปอย่างปกติ และประกอบไปด้วยแร่ธาตุที่สำคัญอย่างแคลเซียม ธาตุเหล็ก ฟอสฟอรัส

             แต่คุณแม่ก็ต้องรับประทานอาหารชนิดต่าง ๆ ให้ครบทุกหมวดหมู่ รวมถึงผลไม้ เพื่อให้ระบบการย่อยทำงานให้เป็นปกติ
 
             ส่วนการดื่มน้ำอุ่น ก็เป็นสิ่งที่คุณแม่ให้นมลูกทุกท่านต้องหมั่นดื่มบ่อย ๆ ทั้งวัน โดยเฉพาะช่วงต้นของการให้นมลูก เป็นการเรียกน้ำนมได้ดีอีกทางหนึ่ง และที่ต้องย้ำอีกครั้งคือ ต้องให้ลูกดูดนมจากอกคุณแม่อย่างสม่ำเสมอ และพอเพียงตามที่ลูกต้องการ ถ้าเกิดอาการคัด หัวนมแข็ง ก็ต้องบีบให้น้ำนมไหลออกบ้างก่อนให้ลูกดูด ไม่เช่นนั้นลูกดูดไม่ออก พาลจะไม่ยอมดูดนมแม่ในครั้ง ๆ ต่อไป